Met zijn allen alleen

Gepubliceerd: 25 oktober 2008, TM

Een groot kaal toneel met daar in het midden, helemaal alleen, een in het zwart gehulde vrouw. Haar armen bedekt met tattoos en haar haren zwart geverfd. Een erg gezellige indruk maakt ze niet. Toch staat deze vrouw er niet alleen voor. Het publiek is lotgenoot in deze situatie: Naast elkaar zitten is niet toegestaan en dus zijn we met zijn allen alleen. Dit is het concept van de voorstelling “All the Lonely People and Me”, waarvoor maakster Claire Fleury op onderzoek ging in de volgens haar eenzaamste stad ter wereld: New York. Het resultaat? Een zestig minuten durend relaas over de eenzaamheid.

Want iedereen is eenzaam volgens deze Claire. Dus als ze het over “ik” heeft dan bedoelt ze iedereen. “Jij” is allemaal, en “ik ben jij”. Het verhaal begint. Een meisje alleen in het café. Er zijn twee mogelijkheden, of ze wacht op iemand, of ze is alleen. Als ze alleen is, dan stopt het verhaal. Als ze op iemand wacht dan zijn er weer twee mogelijkheden. Of de ober komt naar haar toe om haar te vragen af te willen rekenen omdat ze niet goed is voor de klandizie. Of er zal iemand naar haar toe komen om te vragen of de stoel naast haar vrij is, en of hij die misschien mee zou mogen nemen naar een tafeltje verderop. Kortom, liefde is onbetrouwbaar, op eenzaamheid kun je bouwen. Waarom een betrouwbare vriend als de eenzaamheid inruilen voor een paar volslagen onbetrouwbare vlinders? Want als die vlinders verdwijnen, dan heb je de poppen aan het dansen. De trouwe eenzaamheid heeft al die tijd op je gewacht en zal nu genadeloos toeslaan, aldus Claire. Waar gaat deze voorstelling heen? De kant van Elckerlyc? Waarbij het niet de eenzaamheid, maar de deugd is waarop men enkel vertrouwen kan?

Nee, gelukkig wordt het zo moralistisch niet. Gelukkig wordt het ook geen verbitterd betoog van een eenzame vrouw. Claire Fleury weet van de eenzaamheid iets humoristisch te maken. Een enkele keer probeert ze een pleidooi voor de liefde te geven. Voor degene die in de liefde geloven. Maar verder dan dat een partner handig is om de schuld op af te schuiven komt ze niet. En net wanneer ze het publiek heeft weten te overtuigen dat een partner alleen maar tot last is, enkel je spullen kwijt maakt, en het laatste stukje chocola waar je net zo zin in had opeet, gooit ze het over een andere boeg.

Ze danst voor een derde keer. Waar de link tussen haar twee voorafgaande dansintermezzo’s en de tekst nog volkomen onduidelijk was, is deze onduidelijkheid nu verdwenen. Anders dan de voorgaande keren ziet deze afsluitende dans er niet meer stoer en onafhankelijk uit, maar maakt het een verslagen kwetsbare indruk. Is de eenzaamheid niet stiekem toch voor watjes? Is je aan iemand durven binden niet veel stoerder? Is zo’n partner om de schuld op af te schuiven misschien toch wel fijn?

Waar komt deze drastische wending van eenzaamheid naar het toch samen willen zijn vandaan? Wat schuilt er nog meer achter deze voorstelling? Het antwoord is te vinden op de internetsite YouTube. Hierop heeft Fleury filmpjes van haar zoektocht naar de eenzaamheid geplaatst. Een dronken man bij een prullenbak midden in New York. Honderden passanten. Af en toe blijft er iemand staan om het tafereel te aanschouwen. Niemand die hem helpt. Hij haalt letterlijk steun bij een prullenbak die doet voorkomen dat hij omvalt. Nog een filmpje: Een vrouw met een plastic “I love New York” tasje die een taxi probeert aan te houden. Niet één taxi stopt. Uiteindelijk keert de vrouw naar huis alsof zij nooit een taxi aan heeft willen houden. De eenzaamheid die we hier zien maakt een trieste indruk, en strookt niet met het stoere onafhankelijke beeld van de eenzaamheid waarmee Fleury haar pleidooi en haar zoektocht begon.

Wat een opluchting, we hoeven het niet allemaal alleen te doen, Fleury heeft het onderzocht. Haar zoektocht was echt, de voorstelling autobiografisch, rustig en puur. Dit soort theater werkt dus ook nog in de tijd waarin het ervaringstheater hoogtij viert. Fleury laat zien dat het publiek niet daadwerkelijk aan een voorstelling mee hoeft te doen om er deel van uit te maken. De voorstelling is moeilijk onder een kopje te plaatsen. Het neigt naar cabaret, maar bevat niet de liedjes, het bevat te weinig dans en teveel tekst voor een dansvoorstelling, en tot slot bevat het ook nog videofragmenten. Kortom onder welk kopje we de voorstelling ook zouden scharen, de lading volledig dekken zou het niet. We kunnen het een interdisciplinaire voorstelling noemen, maar dat is dan ook het kenmerk van theater. Wat in elk geval geconcludeerd kan worden is dat Fleury alle facetten van haar kunnen benut heeft.

Claire Fleury is namelijk niet alleen theatermaakster en actrice. Ze heeft ook een dansachtergrond en is daarnaast videokunstenaar. Ze maakte eigen voorstellingen als “Wonderful Life“, “Murphy’s Law” en “Hemel op Aarde”. Voor het Festival aan de Werf regisseerde zij de voorstelling “Drive” en ze speelde een rol in de voorstelling “Over Morgen” van theatermaakster Laura van Dolron, die hiermee de BNG Nieuwe Theatermakers Prijs won. Ook voor All the Lonely People and Me werkte ze samen met Dolron die hierbij een adviserende rol speelde. Zelf heeft Fleury het idee, de tekst, de video en het spel tot haar rekening genomen. Laten we hopen dat Claire Fleury de eenzaamheid voorgoed afgezworen heeft, want het zou toch zonde zijn als ze haar mooie humoristische teksten met niemand zou willen blijven delen.

Gezien: All the Lonely People and Me door Claire Fleury
Op: Dinsdag 21 oktober 2008, theater Bellevue Amsterdam
Niet meer in de theaters