recensie 6

MOEIZAME IFIGENEIA WEET SLECHTS AF EN TOE TE VERRASSEN

Ifigeneia in Aulis door Toneelgroep Amsterdam. Tekst: Euripides. Regie: Robert Woodruff. Spel: Roeland Fernhout, Karina Smulders, Chris Nietvelt e.a. Compositie: Gene Carl. Gezien op: 14 oktober 2008 in de Stadsschouwburg Amsterdam.

Het leven van je kind redden of de toekomst van je vaderland veilig stellen? Het is nogal een pittig dilemma waar de Griekse koning Agamemnon mee moet worstelen. Al dagen zit hij in Aulis, wachtend op wind, terwijl zijn leger staat te trappelen om de oorlog in te gaan. Nou ja, trappelen is een groot woord, aangezien het leger in deze enscenering wordt gevormd door plastic poppen, die in groten getale het podium bevolken.
Ifigeneia in Aulis speelt zich af aan de vooravond van de grote Trojaanse oorlog. Agamemnon en zijn broer Menelaos zijn op weg de geschaakte Helena, vrouw van laatst genoemde broer, terug te halen. Maar de godin Artemis gooit roet in het eten door de wind stil te leggen tot Ifigeneia, de oudste dochter van Agamemnon, geofferd wordt.
En zijn dochter offeren voor de vrouw van zijn broer vindt Agamemnon (Roeland Fernhout) wel wat ver gaan. In zijn joggingbroek rent Fernhout z’n ‘legertent’, gevormd door een modern beveiligingshuisje, in en uit, terwijl hij druk schreeuwt tegen zijn broer. Menelaos (Tijn Docter) reageert hierop met nog drukker geschreeuw waardoor de teksten verloren gaan. Fernhout en Docter gaan zo op in hun broederlijk gevecht, dat zij het publiek vergeten lijken te zijn.
Maar daar komt de redding, in de vorm van Chris Nietvelt, die de rol van Agamemnons vrouw Klytaimestra speelt. Haar kracht, haar sublieme tekstbehandeling en haar geloofwaardige spel geven de voorstelling, die tot dan toe slap is, een stevige impuls. Het publiek mag eindelijk instappen nu de trein op gang komt.
De tragedie is compleet wanneer ook de mooie Ifigeneia (Karina Smulders) ten tonele verschijnt. Smulders laat het jonge meisje van twee kanten zien: als zij nog van niets weet en vrolijk om haar vaders nek hangt. En, als zij erachter komt dat haar geliefde vader haar wil doden, door haar voor Griekenlands trots te offeren. Het besef van de naderende dood wordt helder uitgespeeld door Smulders. Het publiek aanvaardt, net als zij, dat het niet anders kan.
Hoewel Ifigeneia in Aulis genoeg stof biedt voor een heftig, meeslepend verhaal, duurt het lang voor gastregisseur Robert Woodruff erin slaagt deze tragedie daadwerkelijk over te brengen. Een mooie vondst is het koor, dat gevormd wordt door jonge operazangeressen van Opera Studio Nederland. De vrouwen bezingen prachtig in het Grieks de ellende van de hoofdpersonen, de goden en de gewone mensen zoals zijzelf.
Toneelgroep Amsterdam heeft met deze voorstelling niet het onderste uit de kan gehaald en dat is jammer. Hoewel er een aantal zeer mooie scènes inzitten, wordt het publiek niet volledig meegenomen in die bijzondere en spannende wereld van legerleiders, orakels en geschaakte vrouwen.