De appel van Charles

Er zijn in dit leven drie appels. De eerste is de appel van Adam, de tweede de appel van Newton waarmee de zwaartekracht werd ontdekt, en de derde is de appel van Charles. Charles, een naam die in de voorstelling “Licht is de Machine” van de “Veenfabriek” maar terug blijft keren. Wie is toch deze Charles?

Charles Fourier is de naam. Een filosoof uit de achttiende eeuw die er na de Industriële Revolutie naar streefde dat iedereen weer fluitend naar zijn werk zou gaan en dat passie en hartstocht de boventoon zouden voeren. Zo’n ideale samenleving kan dat bestaan? Wat zijn de imperfectheden van een utopie? En wat gebeurt er wanneer een ieder doet waar hij zin in heeft? Het antwoord van de Veenfabriek luidt dat er één grote chaos zal ontstaan. Maar wel een hele mooie.

Een immense hangar op voormalig vliegveld Valkenburg fungeert als het décor. Het publiek zit op een lange tribune en er is een schot geplaatst tussen het publiek en de spelers. Hierdoor wordt een gedeelte van de hangar aan het zicht onttrokken met als resultaat een kijkdoos-effect. Het geheel doet sprookjesachtig aan: Muziek wordt met horten en stoten ten gehore gebracht, balans tussen de rekwisieten ontbreekt (een enorme kar met vogelkop tegenover yoghurtpakjes in realistisch formaat), en de kostumering lijkt op het eerste gezicht hedendaags maar steeds is er iets dat niet klopt. De prachtige belichting maakt het sprookjesachtige af. Hiervoor veel hulde voor licht- en decorontwerpers Theun Mosk en Joost Rekveld. Vooral het afsluitende lichtbeeld is bijzonder mooi. Afzonderlijke lampjes vormen zich gezamenlijk tot een opstijgend vliegtuig, waarna zij zich weer los van elkaar bewegen om vervolgens op verschillende hoogten fel dan wel zwak licht uit te stralen. Het lijkt alsof je naar een sterrenhemel kijkt en de: “Oooooh” onder het publiek is voelbaar.

Zo nu en dan verliest de mooie chaos zich in enkel nog chaos en wordt het allemaal eventjes te veel. Links een orkest, achterin een dans, vooraan een monoloog, rechts een vrouw op een fiets en dan ook nog een postbode die alles met open mond gade slaat. Op dit soort momenten lijken de scènes eindeloos te duren.

Gelukkig zijn deze momenten schaars en blijven er veel mooie en komische scènes over. Zo zorgt de scène waarin verwoedt naar de tekst van acteur Joep van der Geest gezocht wordt voor veel hilariteit en is de scène waarin er een dans van koepeltentjes ontstaat erg komisch en mooi gevonden. Een verademing is de postbode die zo nu en dan langs fietst om een pakketje af te leveren. Dit personage zorgt voor de link met de realiteit die elders in de voorstelling zoek is. De imperfectie van een utopie wordt naarmate de voorstelling vordert steeds zichtbaarder.

De ambitie spat van de voorstelling af en regisseur Paul Koek heeft erg knap werk geleverd. Er is een overdaad aan theatrale middelen wat over het algemeen in deze voorstelling erg goed werkt maar helaas geldt ook voor deze productie dat zo nu en dan overdaad schaadt.


Gezien: Licht is de machine van de Veenfabriek. Op: 20 november, voormalig vliegveld Valkenburg bij Katwijk.
Nog te zien tot: 13 december